Monday, April 30, 2012

Saint Joseph the Worker (Year B)


Mateo 13:54-58

Karong adlawa atong gipasidunggan si Senyor San Jose, ang patron sa tanang mamumuo. Si San Jose nagpakaon sa iyang pamilya pinaagi sa pagtrabaho diha sa usa ka ordinaryo nga pandayan sa Nazaret. Labing siguro gitudloan ni Jose ang iyang anak nga si Jesus sa pagpamanday nga maoy ilang bugtong panginabuhian. Pinaagi niini nakat-onan ni Jesus sa Iyang amahan ang mga birtud sa pagkamakugihon ug pagkamatinud-anon. Hinaot unta nga si San Jose magdasig sa mga amahan sa pagtrabaho uban sa gugma ug kakugi. Buhion unta nila ang ilang pamilya pinaagi sa limpyo nga trabaho o negosyo. Dili unta sila magtinapolan ug magtinikasan. Mahimo unta sila nga maayong panig-ingnan sa ilang mga kabataan.

Monday of the 4th Week of Easter (Year B)


Juan 10:1-10

Kang kinsa mang tingog ang atong gipaminaw matag karon ug unya? Ning modernong panahon daghan kaayong tingog ang atong madungog. Anaa ang tingog sa materialism nga mag-agni kanato sa pagkalaog sa mga materyal nga butang; anaa ang tingog sa modernism nga magdani kanato sa pagbiya sa mga espiritohanong kamatuoran; anaa ang tingog sa liberalism nga magdasig kanato sa pagbuhat bisan unsay atong gusto bisan kon sayop; ug uban pa. Ang ebanghelyo karon nagpahinumdum kanato nga kita mga karnero sa Dios ug si Cristo mao ang atong Maayong Magbalantay. Aron dili kita mahisalaag, ang tingog nga angay natong paminawon sa kanunay mao ang tingog ni Cristo, dili ang tingog sa kalibotan.

4th Sunday of Easter (B)


Juan 10:11-18

Unsa man kita nga klase sa pagka-magbalantay sa karnero o pagka-pangulo? Ang usa ka maayong pangulo dili kawatan; dili siya manghilabot sa kwarta nga dili iyaha. Ang pangulo nga mangawkaw sa bahandi sa gobyerno, sa simbahan, o sa opisina nga iyang gitrabahoan dili maisip nga maayong magbalantay. Ang usa ka maayong pangulo kanunay nga mag-una, kanang tawo nga magpakita og maayong ehemplo. Ang pangulo nga bisyoso, iresponsable, ug tapulan dili maisip nga maayong magbalantay. Si Cristo ang labing Maayong Magbalantay tungod kay andam Siya nga maghalad sa Iyang kinabuhi para kanato. Isip ginikanan, magtutudlo, o opisyal, makahimo ba kita sa ingon alang sa mga tawo nga atong giatiman?

Saturday, April 28, 2012

4th Sunday of Easter (Year B)


Acts 4:8-12; 1 Jn 3:1-2; Jn 10:11-18

Ang ikaupat nga Domingo sa Pagkabanhaw gitawag og “Domingo sa Maayong Magbalantay sa mga Karnero”. Alang kanatong mga magtotoo, si Cristo mao ang atong Maayong Magbalantay. Nakaila siya sa matag-usa kanato ug nagpakabana sa atong kinabuhi. Si Cristo miingon: “Ang buotan nga magbalantay andam nga magpakamatay para sa iyang mga karnero.” Ang iyang gisulti iya usab nga gipuy-an. Siya mismo naghalad sa tibuok niyang kinabuhi alang sa atong kaluwasan.

Ang karnero usa ka sibo nga hulagway para sa tawo tungod kay aduna kini kinaiyahan nga maglamdag sa tawhanong kahimtang ug batasan. Pananglitan, ginaingon nga ang karnero usa ka mananap nga walay ikasukol. Kon bugnoon siya sa mga mabangis nga mananap, wala siyay mahimo aron pagpanalipud sa iyang kaugalingon. Ang kabaw manungag, ang iro mama-ak, ug ang iring mangawras. Apan, ang karnero kono motikubo lamang – dili makamao makig-away ug dili gani usab makatago.

Sama sa karnero, ang tawo maglisud usab sa pagpanalipud sa iyang kaugalingon batok sa daghang matang sa katalagman. Tinuod, aduna man kitay ikasukol kon kita awayon o daugdaugon. Pero, unsa may atong gahum batok sa mga linog, bagyo ug baha? Makapanalipud ba kita sa kaugalingon batok sa mga aksidente sa dalan, dagat ug kahanginan? Unsa may atong mahimo batok sa mga seryosong sakit sama sa cancer ug AIDS? Sama sa karnero, daghang higayon nga gamay ra ang atong mahimo sa pagpanalipud sa atong kaugalingon.

Ginaingon usab nga ang karnero usa ka bugo nga mananap. Kinahanglan kini siya nga tultolan asa paingon aron makainum, makakaon, ug makapahulay. Dili siya sama sa ubang mananap nga mahimong tudloan o anaron sa pagbuhat og usa ka butang. Bulok kaayo ang karnero nga bisan gani kono sa pagtuyoktuyok sa iyang pagdula, dili siya makapahunong sa iyang kaugalingon. Magsigi na lang siya og tuyok hangtud nga matumba sa kalipong.

Makakatawa kita sa kabulok sa usa ka karnero apan, sa daghang paagi, kitang tawo usab may pagkabugo. Dugay kaayo kita makat-on sa pagpuyo og maayong kinabuhi. Hangtud kapila pa kita madagma ug masakitan aron makasabut og unsay angay natong buhaton. Daghan kanato gahi og ulo ug dili maminaw sa tambag sa mga matarong. Manigarilyo kita bisan giingnan na kita nga maka-cancer kini sa baga. Magpalabi kita sa pag-inum bisan nasayod na kita nga makadaot kini sa atay. Magpalabi kita sa pagpangita og kwarta bisan giingnan na kita nga dili kini mao ang sekreto sa tinuod nga kalipay. Makig-away kita alang sa kalibutanong bahandi bisan nasayod na kita nga dili kini madala sa lubnganan. Sama sa karnero, bugo usab kita ug gahi nga pasabton.

Dugang pa niini, ang karnero kono usa ka mananap nga dali ra mahisalaag. Molakaw siya uban sa panon. Apan, kon duna siyay makita nga makakuhag atensyon, dali ra kini nga mosimang sa laing dalan aron pagduol sa butang nga iyang gikaibgan. Unya kon mabiyaan na siya, dili na kini makatultol pagbalik sa dalan padulong sa iyang mga kauban.

Ang tawo, sama sa karnero, dali ra mawala sa saktong dalan. Adunay mga bata nga gitudloan sa ilang mga ginikanan unsay maayong binuhatan. Pag-abut sa kolehiyo, nakauban sila og daotang barkada ug nakakat-on sa daotang bisyo. Pag-uli sa balay, mamakak na, mutubagtubag na, managko na ang ulo. Aduna poy mga tawo nga mapaubsanon ug buotan. Nakakita og maayong panginabuhian ug nadato. Unya kalit lang nausab ang batasan – mapahitas-on na ug wa nay silingan. Aduna poy giila nga modelo nga bana ug amahan. Nalabyan og mapahiyomon nga tsiks. Misunod ug ang pamilya nalimtan.

Tungod kay sama sa mga karnero, kita walay ikapanalipud batok sa mga sakit ug katalagman, bulok ug dali ra mahisalaag, manginahanglan sab kita og maayong magbalantay para sa atong kaluwasan. Manginahanglan kita og usa ka magbalantay nga isog ug lig-on nga makigbatok sa atong mga kaaway, andam magsakripisyo sa iyang kinabuhi para kanato, maalamon ug pasensyoso nga magtudlo, mapailobon ug, labaw sa tanan, mapasayloon. Dinhi nato mabati ang kabililhon ni Cristo sa atong kinabuhi. Siya gayud ang Maayong Magbalantay sa mga karnero, ang kaluwasan sa tanang katawhan. Tungod niini, si San Pedro nagpahinumdum kanato sa unang pagbasa nga diha lamang kang Cristo kita makabaton og kinabuhi. Ang atong kaluwasan anaa sa atong pagsunod kang Cristo – diha sa pagpaminaw sa Iyang mga pulong ug sa pagpuyo niini.

Pamalandongan nato kini:
  1. Ato bang giila ang atong dakong panginahanglan sa Dios, ang Maayong Magbalantay sa mga tawo?
  2. Ato bang gipaminaw og maayo ang Iyang mga Pulong? Ato bang gipuy-an ang Iyang kabubut-on diha sa inadlaw-adlaw natong kinabuhi?

Friday, April 27, 2012

Saturday of the 3rd Week of Easter (Year B)


Juan 6:60-69

Daghan ang misunod kang Cristo tungod kay mitoo sila sa Iyang mga pulong ug mga milagro. Apan sa dihang gihagit na Niya sila sa mas lawom nga pagtoo, nga nag-apil sa pagkaon sa Iyang lawas ug pag-inum sa Iyang dugo, mibiya na sila Kaniya. Kitang mga Katoliko hugot nga mitoo sa presensya ni Jesus diha sa pan ug bino nga gikonsagra sa Misa. Masaligon kita nga sa atong pagdawat sa Eukaristiya kita mahiusa kang Cristo tungod kay mitoo man kita sa Iyang giingon, “Ang mokaon sa akong unod ug moinum sa akong dugo magpuyo dinhi kanako ug ako diha kaniya.” Sama kang Pedro, motoo kita kang Cristo, bisan dili matugkad sa atong hunahuna ang tanan niyang gitudlo, tungod kay Siya man ang Balaan sa Dios.

Thursday, April 26, 2012

Friday of the 3rd Week of Easter (Year B)


Juan 6:52-59

Daghan ang maghunahuna (apil ang mga Katoliko nga wala makasabot) nga ang sagrado nga Ostya “simbolo” lamang sa presensya sa Dios. Apan sayop kini nga pagtoo. Ang kamatuoran mao nga si Jesus tinuod gayod nga anaa sa Ostya ug Bino nga gikonsagrahan sulod sa Misa. Sa Katapusang Panihapon, siya miingon samtang mitunol sa pan ug bino, “Kini mao ang akong lawas... Kini mao ang akong dugo” (1 Cor 11:24-25). Wala gayod siya moingon nga kini mao ang simbolo sa akong lawas ug dugo. Diha sa ebanghelyo karon, si Cristo namulong, “Ang akong unod mao ang matuod nga kalan-on, ug ang akong dugo mao ang matuod nga ilimnon.” Kini ang misteryo sa Eukaristiya nga gihuptan sa Katolikong Simbahan.

Thursday of the 3rd Week of Easter (Year B)


Juan 6:44-51

Unsa may angay natong buhaton aron kita makasunod ni Cristo? Ang ebanghelyo karon nagtudlo nga ang tanang kaayohan magsugod gayod sa Langitnong Amahan. Si Cristo miingon, “Walay makaari kanako gawas kon ang Amahan nga nagpadala kanako magdani kaniya.” Ang Dios Amahan dili magpugos sa tawo; hinoon, Iya kitang danihon sa kaayo ug kanindot sa kinabuhi sa Iyang Anak nga si Jesu-Cristo. Busa, sa atong pagsunod kang Cristo mangayo gyod ta og panabang sa Langitnong Amahan. Mag-ampo kita Kaniya nga unta makita ug masinati nato ang kapuno sa kinabuhi nga gidala ni Cristo. Atubangan sa daghang pagdani nga kalibotanon, makaplagan unta nato ang dalan padulong sa kinabuhing dayon.

Monday, April 23, 2012

Tuesday of the 3rd Week of Easter (Year B)


Juan 6:30-35

Unsa man ang maghatag kanato og tinuod nga katagbawan? Ang pagkaon makabusog, pero dili makahatag og katagbawan. Gani, human sa pipila ka oras gutomon na usab kita ug mangita'g laing pagkaon. Ang bino makalipay, pero dili gihapon makatagbaw. Bisan gani ang kwarta dili makatagbaw sa tawo. Gani, ginaingon nga ang kwarta sama sa tubig sa dagat. Kon magkadaghan ang imong mainum o matigom nga kwarta, mas mograbe ang imong kauhaw o panginahanglan niini. Si Cristo miingon: “Ako mao ang pan nga naghatag sa kinabuhi. Ang moari kanako dili na gutomon; ang motoo kanako dili na uhawon.” Kon atong dawaton ug sundon si Cristo maato gayod ang tinuod nga kalipay ug katagbawan.

Sunday, April 22, 2012

Monday of the 3rd Week of Easter (Year B)


Juan 6:22-29

Unsa may kanunay natong gipangayo sa Ginoo diha sa atong mga pag-ampo? Diha sa ebanghelyo giingnan ni Jesus ang mga tawo nga nagsigi og sunod kaniya: “Nangita kamo kanako kay nakakaon man kamo sa pan ug nangabusog ug dili tungod kay nakasabot kamo sa mga milagro nga akong gihimo.” Mas ikalipay unta sa Dios kon ang Iyang mga sumusunod magtinguha sa pagsabot sa Iyang mensahe kaysa magpunay'g pangayo sa mga materyal nga butang. Gani, miingon Siya: “Ayaw kamo paghago alang sa kalan-on nga madunot, kondili sa kalan-on nga molungtad.” Busa, sa sunod higayon nga kita mag-ampo sa Ginoo, unahon nato pagpangayo ang grasya nga makasabot sa Iyang kabubut-on diha sa atong kinabuhi.

3rd Sunday of Easter (B)


Lukas 24: 35-48

Kon nagtoo kita sa misteryo sa Pagkabanhaw, unsaon man nato pagpuyo ang atong kinabuhi karon? Una sa tanan, diha sa atong inadlaw-adlaw nga pamuyo, atong ipakita nga ang Nabanhaw'ng Cristo nakapausab sa atong kaugalingon. Dili na kita magkinabuhi alang ning kalibutana lamang kondili para sa Gingharian sa Dios. Ikaduha, atubangan sa mga unos sa kinabuhi, dili na kita angay malisang. Siya, nga nagmadaugon batok sa gahum sa kangitngit, misaad nga makig-uban kanato hangtod sa katapusan sa panahon. Ug ikatulo, dili na kita angay mahadlok sa kamatayon tungod kay kini pultahan lamang sa kinabuhing dayon, nga mao ang destinasyon sa tanan nga mitoo ug misunod kang Cristo. 

Saturday, April 21, 2012

3rd Sunday of Easter (Year B)


Acts 3: 13-15, 17-19; Ps 4:2, 4, 7-9; 1 Jn 2: 1-5a; Lk 24: 35-48


Sa dihang nagpakita kanila ang Nabanhaw'ng Ginoo, pwerteng lisanga sa mga tinun-an. Nagtoo sila nga multo ang ilang nakita. Aron mawala ang ilang kahadlok, gidapit sila ni Jesus nga motan-aw sa mga samad sa iyang tiil ug kamot ug mohikam kaniya. Kini aron pagmatuod nga siya buhi kay ang multo wala may unod ug bukog. Dugang pa niini, mikaon siya'g sinugba'ng isda sa ilang atubangan aron dili na sila makaingon nga nagdamgo lang.
Puno sa pasensya nga gipasabut ni Jesus sa mga tinun-an nga ang nahitabo sa krus dili usa ka kapakyasan kondili kabahin sa plano sa Dios Amahan. Ang Dios Anak mag-antos ug mamatay sa krus agi'g bayad sa sala sa kalibutan. Pinaagi niini makasabut ang mga tawo sa dakong gugma sa Dios para kanila.
Si Jesus miingon nga ang tanang gisulti sa balaod ni Moises, sa mga propeta ug sa mga salmo natuman diha kaniya. Ang mga batid sa Bibliya nakadiskubre nga sa Daang Kasabutan adunay 324 ka buok panagna mahitungod sa pagabuhaton sa usa ka Manluluwas. Ug kining tanan nahatagan og kahulogan diha sa sakripisyo ni Cristo.
Human sa iyang pagpasabut, gitahasan ni Jesus ang mga tinun-an og dakong misyon sa pagsangyaw sa Maayong Balita: una, nga ang Anak sa Dios gilansang ug namatay sa krus alang sa kapasayloan sa sala; ikaduha, nga siya nabanhaw ug mibuntog sa kamatayon; ug ikatulo, nga ang mga tawo kinahanglan magbasol sa ilang mga sala ug mangayo'g pasaylo sa Iyang ngalan.
Karong panahona, ang tahas sa pagsangyaw mahitungod sa nabanhaw nga Ginoo gipasa na kanato. Diha sa atong inadlaw-adlaw nga pamuyo, atong ipakita sa mga tawo nga ang Nabanhaw'ng Cristo nakapabag-o ug nakapausab sa atong kaugalingon. Dili na kita magkinabuhi alang ning kalibutana lamang kondili para sa Gingharian sa Dios. Sundon nato ang mga lakang ni Cristo pinaagi sa pagbuhat og maayo ug paglikay sa daotan.
Ang pagtoo sa Nabanhaw'ng Ginoo ato usab nga masangyaw pinaagi sa pagpakita og kalig-on atubangan sa mga unos sa kinabuhi. Usahay, tungod sa atong kabalaka ug kakulang sa pagtoo, malimot kita nga adunay Ginoo nga nakig-uban kanato. Diha sa ebanghelyo, nangutana si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Nganong nabalisa man kamo pag-ayo?” Sa ilang kahadlok, ang mga apostoles wala na makaila ni Cristo nga diha sa ilang atubangan. “Ang kalinaw maanaa kaninyo!”, si Jesus miingon kanila. Kon kita mitoo nga ang Nabanhaw'ng Cristo kanunay makig-uban kanato, nan angay kitang magmalinawon haloyo sa mga suliran ug katalagman.
Sa katapusan, atong mapadayag ang Nabanhaw'ng Ginoo diha sa atong kaisog sa pag-atubang sa kamatayon. Ang tawo nga kanunay mahadlok sa kamatayon dili na hinuon makatagamtam sa tinuod nga kinabuhi. Adunay mga tawo nga dili na hapit mokaon kay mahadlok og masakit; ang uban hapit dili na mobiyahe kay mahadlok madisgrasya. Ang tawo nga dili motan-aw sa kamatayon dili usab makakita sa mga butang nga bililhon.
Apan, ang tawo nga motoo og pagkabanhaw dili mahadlok modawat sa realidad kamatayon. Mapahinumduman siya kanunay nga ang tanan ning kalibutan adunay katapusan. Maisip niya nga bililhon ang matag gutlo sa iyang kinabuhi ug gamiton niya kini sa pagbuhat og maayo ug sa pagpakigdait sa mga tawo. Tungod sa kamatuoran sa kamatayon, ang tawo nga may pagtoo maglantaw kanunay sa umaabut. Puy-an niya kining kinabuhia agi'g pagpangandam sa kinabuhing dayon nga iyang maangkon tungod kang Cristo, ang iyang Ginoo.
Pamalandongan nato kini:
  1. Kon adunay Pagkabanhaw nga umaabot, unsaon man nato pagpuyo ang atong kinabuhi karon?
  2. Unsaon man nato pagsangyaw sa misteryo sa Pagkabanhaw ngadto sa uban?

Friday, April 20, 2012

Saturday of the 2nd Week of Easter (Year B)


Juan 6:16-21

Unsa may papel sa mga unos sa atong kinabuhi? Ang unos maghatag kanato og kahadlok tungod kay magdala man kini og kusog nga hangin ug dagkong mga balod, nga makapatay-og sa atong nahimutangan. Ang unos maoy hulagway sa mga problema ug kalisod sa atong kinabuhi. Matag karon ug unya maabtan kitag unos o suliran, apan usahay magsunodsunod kini og abot. Kon duawon kita og dagko kaayong mga problema, bation na kitag kalisang. Apan ang ebanghelyo karon magpahinumdum kanato nga sa panahon sa mga unos dili kita pasagdan sa Dios. Sama sa mga apostoles, kita angay nga mosangpit ug modapit ni Jesus diha sa sakayan sa atong kinabuhi aron kita makaabut sa lugar o langit nga atong paingnan.

Friday of the 2nd Week of Easter (Year B)

Juan 6:1-15

Nganong kinahanglang makamao kita mopaambit bisan sa gamay nga anaa sa ato? Diha sa ebanghelyo adunay kapin o kulang sa 5000 ka mga sumusunod ni Cristo nga naabtan sa kagutom. Labing siguro adunay nagdala kanila og pagkaon, apan walay buot mopaambit gawas sa usa ka batang lalaki nga nagdala og 5 ka pan ug 2 ka isda. Ang bata kabos (tungod kay ang pan nga iyang dala “pan sebada”, pagkaon sa kabos), apan dato siyag kasingkasing. Tungod sa iyang kaayo, nahitabo ang milagro sa pagpadaghan sa pagkaon nga nakabusog sa daghang mga tawo. Sama sa bata, angay kitang magmanggihatagon tungod kay daghang tawo ang gigutom. Kon ato ning mahimo, aduna gyoy mahitabong daghan ug dagkong milagro.

Thursday, April 19, 2012

Thursday of the 2nd Week of Easter (Year B)

Juan 3:31-36

Giunsa man nato pagpakita ang atong gugma? Ang tinuod nga gugma puno sa kamanggihatagon. Si Jesus miingon, “Ang Amahan nahigugma sa Iyang Anak ug gitugyan sa Amahan ang tanan ngadto Kaniya.” Sa laing higayon si Jesus misulti, “Ang tanan nga akoa imoha; ug ang tanan nga imoha akoa” (Juan 17:10). Ang gugma sa Dios Amahan ug Anak wala magpabilin diha Kanila tungod kay ang tanan nga nadawat ni Jesus Iya mang gihatag kanato (Juan 15:15). Ang pulong “tanan” nagpasabut sa dalan, kamatuoran, ug kinabuhi nga gihatag ni Cristo kanato. Sa atong paghigugma sa usag-usa, hinaot nga dili lang materyal nga butang ang atong mahatag kondili ang kinabuhi nga nagagikan ug nagapadulong sa Dios. 

Wednesday of the 2nd Week of Easter (Year B)

Juan 3:16-21

Unsa may mas sayon – ang pagluwas o ang pagkondena og tawo? Ang pagkondena dali ra nga buhaton. Bungolan, libakon, ug panghimaraoton lang nato ang tawo, human dayon ang estorya. Apan ang pagluwas dugay ug malisod nga buhaton. Kinahanglan ka nga magsakripisyo, magpasensya, magpasaylo, ug maghatag og giya sa usa ka tawo. Diha sa ebanghelyo si Jesus miingon, “Wala ipadala sa Dios ang Iyang Anak nganhi sa kalibotan aron pagsilot kondili aron pagluwas.” Ang Ginoo mipili sa malisod nga paagi. Nagmapailobon ug nagmapasayloon Siya. Naghalad Siya sa kinabuhi sa Iyang Anak aron maluwas ang tawo. Pangutana: Kita nga Iyang giluwas angay bang magkondena o magluwas sa usag-usa?

Monday, April 16, 2012

Monday of the 2nd Week of Easter (Year B)

Juan 3:1-8

Unsa may angay natong buhaton aron makasulod sa Langit? Diha sa ebanghelyo si Jesus miingon kang Nicodemo: “Walay makakita sa Gingharian sa Dios gawas kon siya matawo pag-usab.” Unsa may gipasabot Niya sa mga pulong “matawo pag-usab”? Labing siguro, wala kini magpasabot og “lawasnon nga pagkahimugso” kay dili man posible sa tawo nga matawo pag-usab gikan sa iyang ginikanan. Ang “matawo pag-usab” mao ang espiritohanong pagkahimugso nga mahitabo sa usa ka binuhat nga modawat kang Cristo ug magsugod pagpuyo og bag-ong kinabuhi nga pinasubay sa Iyang panig-ingnan. Ang “pagkatawo og usab” mahitabo lamang pinaagi sa lihok sa Espiritu Santo ug sa kooperasyon sa tawo. 

Saturday, April 14, 2012

2nd Sunday of Easter (Year B)

Acts 4:32-35; 1Jn 5:1-6; Jn 20:19-31

Ania kita sa ikaduhang Domingo sa Pagkabanhaw sa atong Ginoo, nga karon giila na nga “Divine Mercy Sunday”. Sa iyang kinabuhi isip pari, si Santo Papa Juan Pablo II mibati og dakong kaikag sa pagtulun-an ni Faustina Kowalska mahitungod sa Kalooy sa Dios. Ug niadtong tuig 1993, isip pangulo sa Simbahang Katoliko, gideklara sa Santo Papa nga beata si Faustina ug gipahinungod kining Domingoha sa debosyon sa Kalooy sa Dios.

Ngano man nga kining adlawa ang gipili ni Juan Pablo II para ipahinungod sa debosyon sa Kalooy sa Dios? Kini tungod kay diha sa ebanghelyo, nga pagabasahon matag ikaduhang Domingo sa Pagkabanhaw, atong madungog nga ang Nabanhaw'ng Ginoo nagpakita sa iyang mga apostoles ug niingon kanila: “Dawata ang Espiritu Santo. Ang mga sala nga inyong pasayloon, mapasaylo sab; ang dili ninyo pasayloon, ipabilin sab nga sala.” Ang Simbahang Katoliko nag-isip niining maong teksto nga sukaranan sa sakramento sa kumpisal, ang tuburan sa kalooy sa Dios diha sa Cimbanan.

Ang tibuok kinabuhi ni Cristo maoy usa ka pagpakita sa kalooy sa Dios para sa mga tawo. Sa iyang ministeryo publiko, gidawat niya ang mga makasasala, gipasaylo ug gihagit nga magbag-o sa ilang kinabuhi pinaagi sa pagsunod sa iyang mga lakang. Bisan gani didto sa krus, si Cristo nagpadayon sa pagpakita og kalooy sa mga makasasala diha sa siyang pag-ingon: “Amahan ko, pasayloa sila kay wala sila masayud sa ilang gibuhat!”

Labaw nga makapahinulong kanato ang gihimo sa Nabanhaw'ng Ginoo sa dihang siya unang nagpakita sa iyang mga apostoles. Ang mga tinun-an nanago sa usa ka lawak tungod sa kahadlok sa mga Hudeyo sa dihang kalit nga mitungha si Jesus sa ilang atubangan ug niingon: “Ang kalinaw maanaa kaninyo!” Kanila nga mitalikod kaniya sa iyang kalisud ug pag-antos, gihatag ni Jesus ang kalinaw. Nakasala ang mga apostoles sa ilang pagbiya ni Jesus sa kalbaryo tungod kay nanumpa man sila nga makig-unong kaniya. Angay unta sila nga sudyaan, apan ang pagpanudya dili subay sa kinaiyahan sa Dios. Sama sa amahan sa mausikon nga anak diha sa sambingay, si Jesus wala gyud magpanuko sa pagdawat ug pagpasaylo sa iyang mga tinun-an.

Sila nga nakadawat sa dakong kalooy ug pasaylo sa Dios maoy gitahasan nga maghupot sa gahum sa pagpasaylo sa sala sa mga tawo. Ang mga apostoles mogamit niining maong gahum dili aron maglaglag sa mga tawo ngadto sa kaalaotan kondili para nga ang tanang magbasol makasinati sa kalooy sa Dios. Ang mga obispo nga maoy manununod sa mga apostoles, inubanan sa ilang kaparian, mao na karon ang naghupot sa gahum sa pagpasaylo. Diha sa kumpisalan, sila magdala sa kasingkasing sa Ginoo nga puno sa gugma ug kalooy sa mga tawo.

Sa atong pagdawat sa kalooy ug pasaylo sa Dios, kita usab gihagit nga magpinasayloay sa atong mga sala. Giagni kita nga maghupot og kasingkasing nga sama sa balaan nga kasingkasing ni Cristo. Ang pagdumot ug pagpanudya dili angay sa tanang sumusunod ni Cristo. Kon tinuod kita nga mitoo kaniya, kinahanglan gayud nga usbon nato ang pamaagi sa atong pamuyo, kanang subay sa mga lakang sa atong Ginoo.

Niadtong tuig 1984, ang inila nga TIME magazine nagbutang sa ilang front cover og usa ka hulagway nga nakapatandog sa tibuok kalibutan. Ang retrato nagpakita sa duha ka tawo nga naglingkod ug nagstoryahanay sulod sa usa ka prisohan. Duot ug nag-atubangay silang duha, mura'g gastoryahanay sa hilom aron dili madunggan sa uban. Ang batan-on nga lalaki mao si Mehmet Ali Agca nga nagsulay pagpatay sa Santo Papa. Sa iyang atubangan mao si Juan Pablo II, ang Santo Papa mismo nga gisulayan pagpatay.

Diha sa hulagway, gihawiran ni Juan Pablo II ang kamot ni Agca, ang kamot nga nikablit sa pusil nga nakaigo sa iyang baga. Gusto sa Santo Papa nga makita sa tibuok kalibutan kining maong talan-awon aron nga ang katawhan makat-on sa pagpasaylo sa usa'g usa. Ang gibuhat sa Santo Papa maoy usa ka makusganon nga pagsangyaw sa pagkamapasayloon sa Dios. Gigakos ug gipasaylo niya ang tawo nga nakahatag kaniya og dakong kasakit. Human sa 20 minutos nila nga panagstoryahanay, giisa ni Agca ang tuong kamot sa Santo Papa ug gibutang sa iyang agtang aron sa pagpakita sa iyang dakong pagrespeto.  

2nd Sunday of Easter (B)

Juan 20:19-31

“Kon pasayloon ninyo ang mga sala sa mga tawo, gipasaylo kini; kon ang ilang mga sala dili ninyo pasayloon, dili usab kini pasayloon.” Ang mga apostoles, nga maoy unang nakadawat sa pasaylo sa Nabanhaw'ng Cristo, mao nay gitahasan nga maghupot og gahum sa pagpasaylo sa sala sa mga tawo. Ang mga apostoles mogamit ning maong gahum dili aron paglaglag sa mga tawo ngadto sa kaalaotan kondili para nga ang tanang magbasol makasinati sa kalooy sa Dios. Ang mga obispo nga maoy manununod sa mga apostoles, inubanan sa ilang kaparian, mao na karon ang gitugyanan sa gahum sa pagpasaylo. Diha sa kumpisalan, sila magdala sa kasingkasing sa Ginoo nga puno sa gugma ug kalooy sa mga tawo.

Friday, April 13, 2012

Saturday in the Octave of Easter (Year B)

Marcos 16:9-15

Sa Iyang pagpakita sa mga tinun-an, ang Nabanhaw'ng Ginoo miingon: “Panglakaw kamo sa tibuok kalibotan ug isangyaw kining Maayong Balita ngadto sa tanang tawo.” Kining maong tahas anaa na karon sa mga sakop sa Simbahan. Matag usa kanato adunay misyon sa pagsangyaw sa balita mahitungod sa gugma sa Ginoo. Makasasala ka ba o walay kahibalo, ug tungod niini mibati ka nga dili takos sa pagsangyaw? Pero kinsa man diay ang gipili ni Cristo nga mahimo Niyang magsasangyaw? Di ba si Maria Magdalena nga usa ka babaye nga mahugaw og dungog? Di ba ang mga apostoles nga walay saktong edukasyon? Igsoon, ayaw na'g balibad kon dapiton ka sa Dios sa pagsangyaw sa Iyang Pulong.

Thursday, April 12, 2012

Friday in the Octave of Easter (Year B)

Juan 21:1-14

Gisugo sa Nabanhaw'ng Ginoo ang mga apostoles sa pagtaktak sa ilang pukot sa tuong dapit sa sakayan. Ug didto nakakuha sila og daghang isda. Dili nato kalimtan nga sa sinugdanan sa Iyang pagsangyaw, gisugo usab ni Jesus si Pedro sa pagtaktak sa ilang pukot. Ug human nila nakuha ang daghang isda, giingnan siya ni Jesus, “Sugod karon managat na kamo og mga tawo” (Lukas 5:1-11). Ang gisugo ni Jesus sa sinugdanan, gisugo Niya pag-usab human sa Iyang pagkabanhaw. Ngano man? Kini tungod kay gusto Niyang hatagan og bag-ong kahigayonan ang mga apostoles nga nibiya Kaniya sa kalbaryo. Ingon niana ang Ginoo. Dili Siya mawad-an og paglaum ug pagsalig kanato nga Iyang mga alagad.

Thursday in the Octave of Easter (Year B)

Lukas 24:35-48

“Kamo mga saksi niining mga butanga.” Unsa man ang buot ni Jesus nga pamatud-an sa mga tinun-an ngadto sa kalibotan? Ang una mao ang Iyang pagkabanhaw. Si Cristo usa ka Dios nga buhi. Gisakit Siya ug gipatay sa mga daotan, apan wala Siya magpabilin sa lubnganan. Nagmadaugon Siya batok sa sala ug kamatayon, ug tungod niini, ang Iyang mga sumusunod makalaum sa kinabuhing dayon. Ug ang ikaduha mao ang mensahe mahitungod sa paghinulsol ug sa pagpasaylo sa mga sala. Si Cristo usa ka Dios nga maloloy-on, dili madinumtanon. Ang mga mabudhiong tinun-an maoy unang nakasinati sa pasaylo sa Nabanhaw'ng Ginoo. Busa, sila ang gitahasan sa pagsangyaw niini ngadto sa uban. 

Wednesday, April 11, 2012

Wednesday in the Octave of Easter (Year B)

Lukas 24:13-35

Kanus-a man nato mabati nga murag gipasagdan kita sa Dios? Ang duha ka tinun-an nga naglakaw sa dalan padulong sa Emmaus napuno sa kasubo, kahadlok ug kalibog tungod sa kamatayon sa ilang Magtutudlo. Samtang sila naglakaw, niduol si Jesus ug nakig-uban kanila. Apan, wala sila makaila Kaniya. Kining maong hitabo magtudlo kanato nga sa panahon sa kalisod ug kasakit, ang Dios dili magpasagad kondili makig-uban kanato. Diha na nakaila ang duha ka tinun-an kang Jesus sa dihang kini “nipikaspikas sa pan” ug nihatag niini ngadto kanila. Kini magpahinumdum kanato sa kabililhon sa Eukaristiya. Diha sa Misa masabtan nato ang plano sa Dios ug madawat ang gikinahanglang grasya ug kusog.

Tuesday in the Octave of Easter (Year B)

Juan 20:11-18

Diha pa nailhi ni Maria Magdalina ang Nabanhaw'ng Ginoo sa dihang gitawag siya niini ginamit ang iyang ngalan nga “Maria” ug sa paagi nga puno sa respeto ug gugma. Tinuod gyud ang panultihon nga nagaingon, “Ang pinakanindot nga pulong nga atong madungog mao ang atong ngalan.” Diha sa libro ni Isaias, giingnan kita nga ang pangalan sa kada tawo nahisulat sa mga palad sa Ginoo. Ingon niana kanindot ang pag-ila sa Dios sa matag usa kanato. Giingnan sa Nabanhaw'ng Cristo si Maria nga kining Dios diin Siya mopauli mao ang atong Dios, ug ang Iyang Amahan ato usab nga Amahan. Kining kamatuoran magdasig unta kanato sa paghatag og dakong bili sa atong relasyon uban sa Ginoo.

Monday, April 9, 2012

Monday in the Octave of Easter (Year B)

Mateo 28:8-15

Asa man ta angay mas mosalig – sa mga babaye o sa mga lalaki? Ang mga Hudeyo walay pagsalig sa mga pulong sa usa ka babaye; dili gani nila dawaton ang testimoniya niini diha sa ilang mga korte. Mao kini ang gitawag og “prejudice against women”. Diha sa ebanghelyo karon, ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga punoan sa mga Hudeyo nag-uban sa paghimo og bakak aron tabonan ang Pagkabanhaw ni Cristo. Sila nga mga lalaki unta mao hinoon ang dili masaligan sa ilang mga pulong ug buhat. Sa ato pa, wala diay sa pagka-babae o pagka-lalaki ang basihan kon kinsay angay saligan. Gani, si Cristo mipili og mga babaye isip unang magsasangyaw sa Iyang Pagkabanhaw ngadto sa uban.

Sunday, April 8, 2012

Easter Sunday (B)

Juan 20:1-9


“Ang Ginoo tinuod nga nabanhaw, Aleluya!” Ang Pagkabanhaw ni Cristo maghatag kanato og dakong paglaum sa atong kaugalingong pagkabanhaw. Sa gipasalig na Niya kang Marta: “Si kinsa kadtong motoo kanako, bisan tuod mamatay, mabuhi sa dayon” (Jn 11:25-26). Para sa usa ka tinuod nga Kristiyano, ang kamatayon mao lamang ang ganghaan sa kinabuhing dayon. Dugang pa niini, ang Pagkabanhaw ni Cristo maghatag kanato og kalig-on kon sa mga problema kita pagahagiton. “Ayaw kamo kahadlok!” Kini ang giingon ni Cristo sa mga babaye nga mibisita sa Iyang lubnganan. Kita usab dili na angay harian sa kahadlok tungod kay si Cristo nagmadaugon batok sa gahum sa kangitngit ug kamatayon.

Saturday, April 7, 2012

Easter Sunday (Year B)

Acts 10:34, 37-43; Col 3:1-4; Jn 20:1-9

Sa kultura sa mga Hudeyo, ang mga babaye dili masaligan sa ilang ipanulti ug tungod niini dili sila dawaton nga testigo sa korte o hukmanan. Maingon nato nga wala gyud tingali Hudeyo nga nagdahum nga usa ka babaye ang mahimong pinakaunang saksi sa Nabanhaw'ng Ginoo. Apan si Jesus, nga kanunay nagdapig sa mga linupigan, mipili kang Maria Magdalena nga mosangyaw sa dakong balita sa iyang Pagkabanhaw.

Adunay moingon nga gipili sa Ginoo nga babaye ang makahibalo pag-una sa iyang Pagkabanhaw aron kono dali ra nga masabwag ang balita ngadto sa mga tawo. Apan ang teologo nga si Isidro sa Sevilla niadtong ika-7 nga siglo nagkanayon: “Sama nga usa ka babaye (Eba) ang unang nakatilaw sa kamatayon, usa usab ka babaye (Maria Magdalena) ang pinakaunang nakakita sa kinabuhi. Sama nga usa ka babaye ang nakaingon sa pagkahagsa sa tawo, usa usab ka babaye ang unang nakasaksi sa banagbanag sa kaluwasan.”

Tungod sa kadako sa misteryo sa Pagkabanhaw, gipadayag kini ni Cristo sa hinayhinay nga paagi. Una, nakita ang bato sa pultahan sa lubnganan nga naligid; ikaduha, nakita ang nahibiling panapton nga lino; ikatulo, ang mga babaye gipakitaan sa duha ka anghel; ug hangtod nga ang nabanhaw nga Ginoo na gayud ang nakita sa mga tinun-an.

Usa ka butang ang atong masiguro – kon wala pa mabanhaw si Cristo, dili na unta nato madunggan ang mga apostoles. Atong sayran nga human sa paglansang ni Cristo sa krus, ang mga tinun-an nagkabuang sa pagpanago, uban sa kahadlok nga mahiaguman nila ang susamang kamatayon sa krus. Ang misteryo sa pagkabanhaw, ug wala nay lain, maoy nagtukmod sa mga apostoles nga mogawas pagbalik ug magmaisogon nga mosangyaw mahitungod ni Cristo ug sa Maayong Balita ngadto sa tanang katawhan.

Ang Pagkabanhaw sa Ginoo maoy nahimong pundasyon sa atong pagtoo. Sa giingon na ni San Pablo: “Kon si Cristo wala pa mabanhaw, nan walay kapuslanan ang among pagsangyaw, walay bili ang inyong pagtoo. Kon wala mabanhaw si Cristo, nan ang inyong pagtoo ginamagama lang ug nagpabilin pa kamo sa kangitngit ug sa sala. Apan kini ang kamatuoran, si Cristo nabanhaw gikan sa kamatayon, ang unang nahigmata sa tanang nahikatulog” (1 Cor 15:14, 17, 20).

Unsa man ang hagit sa misteryo sa Pagkabanhaw kanato karon?

Una, ang pagkabanhaw ni Cristo maoy maghatag og garantiya sa atong kaugalingong pagkabanhaw. Didto sa lubnganan ni Lazaro, gipasalig ni Cristo kang Marta: “Ako ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi. Si kinsa kadtong motoo kanako, bisan tuod mamatay, mabuhi sa dayon” (Jn 11:25-26). Sa katapusan sa panahon, si Cristo mopabangon kanato gikan sa kamatayon. Bisan gani karon, kita nga mitoo kaniya nagsugod na og ambit sa tinuod nga kinabuhi uban kang Cristo.

Ug ikaduha, ang pagkabanhaw ni Cristo maghatag kanato og paglaum ug kadasig haloyo sa tanang mga problema, kasakit ug pag-antos sa kalibutan. Sama sa Iyang giingon sa mga babaye nga nagpadulong sa lubnganan, kita karon iyang giingnan, “Ayaw kamo kahadlok!” Ang mga suliran ug kasakit ning kinabuhia magpabilin, apan kita nga may pagtoo magpabilin usab nga masaligon sa panabang sa Dios. Adunay Domingo sa Pagkabanhaw human sa Biernes Santo. Adunay kahayag ug kalinaw human sa mga unos sa kinabuhi. Kini ang kamatuoran nga atong gihuptan – si Cristo nagmadaugon batok sa gahum sa kangitngit ug kamatayon. Maglipay kita! Aleluya! Aleluya!

Holy Saturday (B)

Marcos 16:1-8

Ang Sabado Santo pagatawgon og “Black Saturday”; ang kolor nga itum maoy simbolo sa kagul-anan ug kamatayon. Sa tibuok tuig, sa Biernes Santo ug karong adlawa lamang nga dili magmisa ang Katawhan sa Dios. Ang Simbahan makighiusa ni Cristo diha sa Iyang kamatayon. Kinahanglan natong masinati ang kagul-anan ug kawad-on aron atong mabati ang dako kaayong bili sa pagkabanhaw ug sa bag-ong kinabuhi nga gidala ni Cristo. Gidasig kita nga mosimba karong gabii sa Misa sa Bihilya Paskwal tungod kay kini ang pinakadakong Misa sa tibuok tuig. Dinhi makighiusa kita sa Simbahan sa tibuok kalibotan sa pag-atong sa lubnganan ni Cristo ug sa mahinangpong pagpaabot sa Iyang pagkabanhaw.

Thursday, April 5, 2012

Good Friday (Year B)

Juan 18:1- 19.42

Posible ba kitang luwason ni Jesus sa laing paagi? Pwede kaayo tungod kay wala may dili mahimo sa Dios. Apan gipili Niya nga luwason kita diha sa krus tungod kay sa Iya nang gitudlo: “Walay gugma nga makalabaw sa usa ka tawo nga andam mopakamatay alang sa iyang mga higala” (Juan 15:13). Si San Pablo, nga naluwas pinaagi sa kalooy sa Dios, miingon: “Posible natong ihatag ang atong kinabuhi para sa usa ka matarong nga tawo. Pero ang Ginoo nagpakita sa Iyang gugma kanato sa talagsaong paagi: samtang kita mga makasasala pa, si Cristo nagpakamatay para kanato (Roma 5:8). Si Jesus maoy midawat sa silot nga para unta kanato. Gisulod Niya ang kamatayon aron kita mabuhi sa dayon.

Holy Thursday (B)

Juan 13:1-15

Ang liturhiya sa Huwebes Santo naghandum sa duha ka mahinungdanong hitabo: Ang pagtukod ni Jesus sa Eukaristiya ug ang Iyang paghugas sa tiil sa mga apostoles. Sa pagtukod sa Eukaristiya, si Jesus miingon, “Buhata ninyo kini aron paghandum Kanako.” Human sa paghugas sa mga tiil, miingon Siya, “Kon ako nga inyong Ginoo ug Magtutudlo naghugas sa inyong mga tiil, paghinugasay usab kamo sa inyong mga tiil.” Duha kini ka kasugoan nga nahilambigit pag-ayo ug dili pwede nga tumanon nga wala ang usa. Ang pagsaulog sa Eukaristiya maoy magdasig kanato sa pag-alagad. Ug ang paghigugma ug pagtabang sa isigkaingon maoy maghatag og kahulogan sa atong pagsaulog sa Santos nga Misa.

Holy Wednesday (B)

Mateo 26:14-25

“Unsa may inyong ihatag kanako kon akong itugyan kaninyo si Jesus?” Kining pangutana ni Judas sa mga kadagkoan sa mga Judio nagpakita nga andam siya modawat og bahandi aron budhian ang iyang Ginoo. Mangutana kita sa atong kaugalingon karon: Aduna bay kantidad, butang, o kalipayon nga sarang makapahimo natong maluibon sa Dios? Adunay mga tawo nga tungod sa lumalabay'ng kalipay malimot na sa ilang gipanumpa sa Ginoo ug sa kapikas panahon sa ilang kasal. Adunay mga tawo nga tungod sa kwarta biyaan na ang ilang Kristohanong prinsipyo. Aduna usay mga tawo nga tungod sa garbo, o kaha kabilin nga yuta, mahimo nang mopatay og tawo. Dili unta kita mahisama kanila.

Holy Tuesday (B)

Juan 13:21-33, 36-38

Samtang si Jesus nag-andam sa dako kaayong hagit nga Iyang atubangon didto sa Jerusalem, duha sa Iyang suod nga mga tinun-an gisulay sa ilang pagkamaunongon. Unsa may kalainan ni Judas ug ni Pedro? Ang pagbudhi ni Judas gihinuklogan ug giplano; samtang ang kang Pedro bunga sa iyang kahuyang ug grabe nga kahadlok samtang siya nagsud-ong sa gisakit niyang Ginoo. Sa dihang nakaamgo sila sa kadaotan sa ilang nabuhat, si Judas nawad-an dayon og paglaum ug naghikog; si Pedro nagbasol ug naglaum sa pasaylo nga ihatag sa Manunubos. Ning Martes Santo, kita gipahinumduman sa atong pagkamasalaypon. Hinaot unta nga si Pedro, dili si Judas, maoy atong sundon.

Monday, April 2, 2012

Holy Monday (Year B)

Juan 12:1-11

Sa dihang gibuboan ni Maria og pahumot ang tiil ni Jesus, miingon si Judas: “Nganong wala man hinuon ibaligya kining pahumot og 300 ka denario aron ang halin ihatag ngadto sa mga kabos?” Gisulti kini ni Judas dili tungod kay aduna siyay pagbati sa mga kabos kondili tungod kay interesado siya sa kantidad sa pahumot. Naanad naman gud siya nga manghilabot sa pundo sa mga apostoles nga gipiyal kaniya. Ning Lunes Santo gihagit kita sa ebanghelyo nga dili magpakaJudas – dili unta kita mangawkaw sa bahandi nga dili ato; ug dili unta nato gamiton ang mga kabos aron sa pagpataas sa kaugalingon. Hinumduman nato nga ang tanan nga atong buhaton sa mga kabos, atong gibuhat sa Dios.

Sunday, April 1, 2012

Palm Sunday (B)

Marcos 15:22-39

Ang mga tawo sa Jerusalem malipayon nga midawat kang Jesus sa ilang siyudad. Nagdala sila og lukay ug naninggit, “Dalaygon ang Dios!” Apan, wala madugay, sila ra usab ang naninggit, “Patya siya! Ilansang siya sa krus!” Kini nagpakita nga sila giharian lamang sa ilang emosyon apan dili andam modawat sa bag-ong kinabuhi nga gisangyaw ni Cristo. Dili nila madawat ang usa ka hari nga mag-antos ug maghatag sa Iyang kinabuhi para sa katawhan. Sa atong pag-uli, dalhon nato ang lukay nga gibendisyonan ug atong ibutang duol sa krus sa atong balay. Pinaagi niini atong ipakita nga kita malipayon nga midawat kang Cristo ug sama kaniya mohatag sa kinabuhi para sa kaayohan sa uban.

Saturday of the 5th Week of Lent (Year B)

Juan 11:45-56

Biktima ka ba o tigpangdaot? Si Cristo maoy representante sa mga inosenteng biktima sa panaogdaog. Nagbuhat Siya sa misyon nga gisangon Kaniya sa Langitnong Amahan. Apan gibutangbutangan Siya og mga sala ug gipapatay. Si Caifas maoy representante sa mga tigpangdaot. Nagpakaaron-ingnon siya nga naglantaw sa kaayohan sa nasod; apan sa pagkatinuod, gahunahuna lamang siya sa interes sa mga Saduseo, ang grupo diin siya nahisakop. Gisugyot niya ang pagpatay kang Jesus aron sa pagkab-ot sa ilang linaog nga katuyoan. Ning Kwaresma, atong handumon sa pag-ampo ang mga tawo nga gipaantos o kaha gipapatay tungod sa ilang Kristohanong baroganan ug binuhatan.

Friday of the 5th Week of Lent (Year B)

Juan 10:31-42

Unsa may maghatag og kredibilidad sa usa ka tawo – ang iyang mga pulong o ang iyang binuhatan? Sa ebanghelyo giingnan ni Jesus ang mga Judio nga kon wala Siya magbuhat sa gisugo sa Amahan, dili sila angay motoo Kaniya. Bisan si Jesus nasayod nga ang Iyang pulong dili igo kon kini dili Niya ubanan sa buhat. Nindot kini nga pahimangno alang sa mga magsasangyaw, mga magtutudlo ug mga ginikanan. Ang atong mga pulong kinahanglan nga makita sa atong kinabuhi, kay kon dili, lisod para sa atong mga parokyanos, mga estudyante, o mga anak ang pagsunod kanato. Ning Kwaresma, atong sugdan pagpuyo ang mga maayong pagtulun-an nga atong gustong itudlo sa atong mga ginsakopan.