Saturday, January 5, 2013

Epiphany (Year C)


Mateo 2:1-12

Naandan na nato nga tawgon kining adlawa nga pyesta sa “tulo ka hari” – Melchor, Gaspar ug Baltazar. Diha sa Ebanghelyo, atong nasayran nga kining gitawag nato nga mga “hari” mga tawo diay nga makinaadmanon o wise men nga nagtoon sa mga kabitoonan aron sa pagpangita og mga timailhan sa kalangitan. Usa ka adlaw niana, ang mga wise men nakakita sa talagsaong bitoon nga ilang gitoohan nga magdala kanila ngadto sa Hari sa kalibutan. Busa nibiya sila sa ilang tagsa-tagsa ka mga lugar ug panimalay aron pagsunod sa bitoon. Kining maong bitoon maoy nagtultol kanila sa usa ka lugar diin ilang nakaplagan ang usa ka inahan ug usa ka bata nga bag-ong gipanganak. Didto ilang giyukboan ang bata ug ilang gihatagan sa ilang mga gasa nga bulawan, insenso ug mira. Tungod sa ilang pagpasidungog sa bata nga Dios, ang tulo ka makinaadmanong tawo nakadawat usab sa pagpasidungog sa tibuok Kristohanong katilingban.
Tugoti ako karon nga mamalandong uban kaninyo sa kahulogan sa pulong nga “wise”. Kanus-a man ang usa ka tawo mahimong makinaadmanon? Unsa man ang atong gipasabot kon moingon kita nga “wise” ang usa ka tawo?

Matag higayon nga mopauli ako sa among balay didto sa Ubay, Bohol, magpapalit dayon ako og lambay (crabs) kay kini man ang akong paborito nga pagkaon. Bisan tuod nabantog ang among lungsod sa kadaghan sa mga lambay, dili na sayon karon ang pagpalit og lambay sa among merkado tungod kay aduna may mga “exporters” nga mopalit niini sa binulto nga paagi.
Usa ka higayon niana, nagsugo ako og amigo nga mopalit og lambay. Nakugang ako sa kalipay sa iyang pagbalik kay nakadala man siya og daghang tambok nga mga lambay. “Giunsa man nimo pagkakuha niining mga lambay?” nangutana ako kaniya. Mingisi ang akong higala nga mitubag: “Pads, wala ba diay kay pagsalig sa akong ka wa-is? Akong giadto ang exporter ug ako siyang giingnan nga gisugo ako ni mayor sa pagpalit og lambay.”

Para sa kadaghanan kanato, ang “wise” nga tawo mao siya nga makamaong mag-inantigo o makamaong mopalusot. Tawgon nato siya’g wa-is.
Ang usa ka “wa-is nga politico” mao kadtong makamaong mangawkaw sa kwarta sa gobyerno nga dili mahibaloan.
Ang “wa-is nga bana” mao kadtong makamaong mang-tsiks apan dili masakpan sa asawa.
Ang usa ka “wa-is nga driver” mao kadtong makamaong molusot sa mga traffic lights ug mga traffic officers.
Ang usa ka “wa-is nga estudyante” mao kadtong dili seryoso nga magtoon apan makapasar pinaagi sa pagkodego o pagpangopya.
Ang usa ka “wa-is nga empleyado” mao kadtong makamaong maglikay sa trabaho apan makadawat gihapon sa saktong sweldo.

Sa atong Ebanghelyo karong adlawa, atong masabtan nga lahi ang pagka-wa-is ni Herodes sa pagka- wa-is sa tulo ka makinaadmanon. Ang pagka- wa-is ni Herodes mahugaw nga inantigo. Kon sa binol-anon nga pagka-estorya, kini usa ka “minaru” nga paagi! Gitugon ni Herodes ang tulo ka makinaadmanon nga pahibaloon siya kon makit-an na nila ang bata kay aron siya usab makahatag og pagyukbo sa batang hari. Apan sulod sa iyang kasingkasing aduna na siyay plano sa pagpatay sa bata.
Lahi ang pagka- wa-is sa tulo ka makinaadmanon tungod kay kini pinasubay man sa kamatuoran ug katarong.
Una, ang mga makinaadmanon nangita sa tinuod nga Ginoo. Ang tawo nga tinuod nga wa-is makahibalo nga adunay labaw nga makagagahom nga maoy tinubdan sa tanang mga butang. Dili mahitabo nga ang tawo maoy maghari kay ang tawo lumalabay lamang ug walay igong katakos nga makahimo sa kalibutan. Ang tawo nga wa-is nasayud nga kinahanglan siya moyukbo sa Dios tungod kay Siya ang tag-iya sa tanang kinabuhi ug butang ning kalibutan.
Ikaduha, ang mga makinaadmanon nasayud nga ang tinuod nga kalipay makab-ot diha sa pagsunod sa giya sa kahitas-an. Si Herodes wala gayud makahinong sa hayag nga bitoon kay wala man siyay panahon nga mohangad. Gusto man lang siya nga maoy hangdon sa mga tawo. Ang tinuod nga wa-is masayod nga pinaagi sa paghangad sa kahitas-an, ang tawo makakita sa saktong dalan ug sa kamatuoran.
Sa katapusan, ang mga makinaadmanon nagdala sa ilang mga gasa ngadto sa batang manunubos. Nasayud man sila nga adunay kalipay nga ilang makab-ot pinaagi sa paghalad o pagpaambit sa ilang abot ngadto sa Dios ug sa ilang isigkatawo. Si Herodes kanunay nga gahunahuna sa iyang kaugalingong kaayohan lamang ug tungod niini siya wala gayod magmalipayon. Siya nagpabiling nga nag-inusara ug nagmahadlokon. Ang tinuod nga wa-is makahibalo nga adunay kalipay sa pagpakigdait ug pagtinabangay.
Igsoon, wais ka ba? Hinaot unta nga kita mahisama sa ka-wais sa tulo ka makinaadmanon, ug dili sa ka-wais ni Herodes!